Budzenie się z bólem gardła to nieprzyjemne uczucie, z którym boryka się wiele osób. Ten stan może wpływać na zdolność mówienia, połykania, przełykania, a nawet swobodnego oddychania. Nie zawsze wiąże się z dolegliwością chorobową, ale można wyróżnić kilka typowych przyczyn porannego bólu gardła. Sprawdź, co może go powodować i dowiedz się, kiedy konieczna jest wizyta u lekarza.
Spis treści:
- Najczęstsze przyczyny budzenia się z bólem gardła – infekcje
- Przyczyny przewlekłego lub nawracającego bólu gardła o poranku
- Ból gardła po przebudzeniu a inne przyczyny tej dolegliwości
- Poranny ból gardła jako powód do zmartwień
Najczęstsze przyczyny budzenia się z bólem gardła – infekcje
Jedną z najczęstszych przyczyn bólu gardła po przebudzeniu jest infekcja wirusowa, taka jak przeziębienie lub grypa. Wówczas mogą wystąpić także inne typowe objawy, czyli zaczerwienienie gardła z pieczeniem i podrażnieniem, typowe objawy stanu zapalnego i trudności w połykaniu stałych pokarmów. Mogą również pojawić się ból gardła podczas połykania, gorączka, bóle całego ciała, katar, kaszel, uczucie wyczerpania, powiększanie węzłów chłonnych, chrypka i nieświeży oddech. W przypadku takiej infekcji wystarczy odpoczynek w domu i leczenie objawowe [1]. Jeżeli przyczyną bólu gardła po przebudzeniu jest angina bakteryjna, czyli stan zapalny gardła i migdałków podniebiennych, wtedy konieczne jest przyjmowanie antybiotyku przepisanego przez lekarza [2].
Przyczyny przewlekłego lub nawracającego bólu gardła o poranku
Nie tylko infekcyjne zapalenie gardła powoduje dolegliwości bólowe. Gardło może boleć po przebudzeniu również wtedy, gdy jego śluzówka jest podrażniona na skutek [2, 3]:
- przewlekłych zakażeń i stanów zapalnych błony śluzowej gardła;
- przewlekłego zapalenia migdałków podniebiennych;
- przewlekłego zapalenia zatok przynosowych;
- przewlekłego nieżytu nosa.
Silny ból gardła po przebudzeniu może być spowodowany również podrażnieniem śluzówki gardła przez [1, 3]:
- narażenie na dym tytoniowy, pyły lub lotne związki drażniące;
- nadużywanie alkoholu;
- oddychanie suchym gorącym powietrzem;
- oparzenia termiczne np. po wypiciu gorącej herbaty;
- narażenie na skrajnie zmienne warunki temperatury;
- oddychanie zimnym powietrzem lub nadużywanie klimatyzacji.
Zdarza się, że gardło może boleć i drapać z powodu obecności ciała obcego w gardle lub w przełyku. Wówczas po przebudzeniu w trakcie połykania np. śliny lub płynu pojawia się intensywny i kłujący ból gardła [1].
Ból gardła po przebudzeniu a inne przyczyny tej dolegliwości
Zarówno ból gardła w nocy, jak i poranny mogą mieć związek przyjmowaniem niektórych leków. Zazwyczaj osoby, które zażywają środki na nadciśnienie, skarżą się na odczuwanie uczucia suchości w ustach, chrypkę, kaszel i ból gardła [3]. Wśród innych przyczyn tej dolegliwości można wymienić zarówno choroby atakujące układ oddechowy, jak i cały organizm. Często to alergie mogą powodować poranny ból gardła. Narażenie na alergeny w nocy może prowadzić do takich objawów, jak przekrwienie błony śluzowej nosa i katar, co powoduje podrażnienie gardła [2]. Refluks żołądkowy może być również odpowiedzialny za ból gardła po przebudzeniu. Kiedy podczas snu kwas żołądkowy przedostaje się do przełyku, może podrażniać gardło i powodować dyskomfort [3].
Poranny ból gardła może być również objawem skrzywionej przegrody nosowej i deformacji masywu kostnego nosa z jego niedrożnością [1]. W normalnym procesie fizjologicznym podczas oddychania powietrze przechodzi przez nos i jest filtrowane, podgrzewane i nawilżane. Podczas oddychania przez usta powietrze przepływa prosto, zimne i niefiltrowane, powodując podrażnienie gardła.
Poranny ból gardła jako powód do zmartwień
Warto mieć na uwadze, że ból gardła, który lubi nasilać się o poranku może mieć związek m.in. z [1,3]:
- niedoczynnością tarczycy;
- menopauzą;
- awitaminozą;
- chorobami serca;
- cukrzycą;
- niewydolnością nerek.
Należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, gdy istnieje podejrzenie infekcji bakteryjnej lub grzybiczej. Bakteryjne zapalenie gardła lub grzybicze zapalenie gardła to choroby, które zazwyczaj wymagają przyjmowania leków na receptę. Interwencja lekarska potrzebna jest na pewno także wtedy, gdy ból gardła o poranku ma charakter przewlekły lub nawracający. Wówczas należy zgłosić się do laryngologa. Gdy np. ból nasila się po jednej stronie, może być oznaką raka gardła. Nie należy również lekceważyć porannego bólu gardła, który może oznaczać neuralgię nerwu językowo-gardłowego [3].
Jeśli po przebudzeniu odczuwasz nieprzyjemne dolegliwości, a domowe sposoby na ból gardła nie pomagają, powinieneś udać się do lekarza rodzinnego lub laryngologa. Specjalista zdiagnozuje problem i, co za tym idzie, ustali najlepsze leczenie.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące porannego bólu gardła:
1. Dlaczego rano boli mnie gardło?
Ból gardła to objaw, który dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci i powstaje w wyniku zapalenia gardła lub zapalenia migdałków. Przyczyny mogą być wirusowe, bakteryjne, alergiczne, drażniące – z powodu suchego powietrza, zanieczyszczeń i refluksu. Może być również spowodowany przez osłabienie układu odpornościowego, alergie, palenie tytoniu lub narażenie na jego dym. Może też wynikać z przeciążenia głosu po długim mówieniu lub krzyczeniu.
2. Kiedy ból gardła o poranku powinien niepokoić?
Przede wszystkim, jeśli ból utrzymuje się dłużej niż siedem dni lub towarzyszą mu niektóre z wymienionych objawów np. wysoka gorączka, drapanie w gardle, chrypka, uporczywy kaszel, intensywny ból głowy, ból ciała i stawów, należy zasięgnąć porady lekarza. Do specjalisty należy się zgłosić również wtedy, gdy ból gardła o poranku jest długotrwały, przewlekły lub ustępuje i co jakiś czas powraca.
3. Co na ostry ból gardła o poranku?
Dostępnych jest kilka środków łagodzących ból gardła po przebudzeniu. Jednym z pierwszych kroków jest utrzymywanie odpowiedniego nawodnienia organizmu. Picie wystarczającej ilości płynów w ciągu dnia, a zwłaszcza przed snem, może pomóc w utrzymaniu nawilżenia gardła i zmniejszeniu podrażnienia. Dodatkowo ulgę może przynieść płukanie gardła ciepłą wodą z solą. Sól pomaga zmniejszyć stan zapalny i zabić bakterie w gardle. Herbaty ziołowe, takie jak rumianek i szałwia mogą również działać kojąco na gardło. Można również sięgnąć po dostępne w aptece tabletki do ssania lub aerozole na ból gardła.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
[1] Wiercińska M., Ból gardła – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105644,bol-gardla (dostęp: 11.06.2024)).
[2] Waśniewska-Okupniak E., Ból gardła, Lekarz POZ 5/2020: 253-257.
[3] Szołdra-Seiler A., Przyczyny przewlekłego lub nawracającego bólu gardła, 2014 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/lista/99255,przyczyny-przewleklego-lub-nawracajacego-bolu-gardla (dostęp: 11.06.2024)).
