Uważasz, że dbanie o higienę jamy ustnej ma znaczenie tylko dla pięknego uśmiechu? Jesteś w błędzie. Utrzymanie codziennej czystości dziąseł, zębów i języka jest ważne dla całej jamy ustnej, a również dla gardła. Okazuje się, że zaniedbania w higienie jamy ustnej mogą wywołać ból gardła, a nawet anginę. Dlatego warto wiedzieć, jak prawidłowo szczotkować zęby i dbać o czystość w buzi.
- Zdrowie jamy ustnej a odpowiednia higiena
- Higiena jamy ustnej a ból gardła
- Co oznacza dbanie o higienę jamy ustnej?
- Jak prawidłowo myć zęby? Podstawowe zasady
- Najlepsza technika szczotkowania zębów - instruktaż higieny jamy ustnej
- Jak zachować zdrowie jamy ustnej, by uniknąć bólu gardła?
Zdrowie jamy ustnej a odpowiednia higiena
Jama ustna jest przestrzenią, która ma bezpośredni kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Dlatego też jest narażona na kontakt z licznymi wirusami, bakteriami i grzybami. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej może doprowadzić do kolonizacji tych patogenów, które odpowiadają za różne choroby. Zmiany chorobowe w jamie ustnej mogą mieć charakter grudek, pęcherzyków, pęcherzy, nadżerek, aft, owrzodzeń, pęknięć i blizn. Są przyczyną odczuwania przykrych dolegliwości w postaci pieczenia, swędzenia, suchości i ogólnego dyskomfortu o różnym stopniu nasilenia [1]. Dlatego podstawą utrzymania jamy ustnej w zdrowiu jest dbanie o jej codzienną higienę.
Higiena jamy ustnej a ból gardła
Czy warto dbać o zęby, by zapobiegać bólom gardła? Tak. Okazuje się, że bakterie i wirusy mogą przenosić się w głąb jamy ustnej i prowadzić do zapalenia błony śluzowej gardła i migdałków. Szczególną postacią choroby, która ma związek właśnie z zaniedbaniami higienicznymi, jest tzw. angina Plauta i Vincenta. Jest to infekcja bakteryjna, która zazwyczaj zajmuje jeden migdałek podniebienny. Pojawia się na nim szary nalot włóknikowy. Angina ta powoduje dotkliwy jednostronny ból gardła, nieprzyjemny zapach z ust podczas oddechu oraz trudności w połykaniu i ból przy przełykaniu [2].
Co oznacza dbanie o higienę jamy ustnej?
Utrzymanie jamy ustnej w zdrowiu wymaga przede wszystkim usunięcia istniejących chorób i problemów stomatologicznych. Należy zająć się próchnicą zębów, zapaleniami dziąseł i chorobami przyzębia. Podstawą jest poddanie się, w zależności od problemu, leczeniu periodontologicznemu, protetycznemu, zachowawczemu, chirurgicznemu lub jakiegokolwiek innemu, które umożliwi poprawę stanu zdrowia. Decydujący wpływ na stan uzębienia i dziąseł ma również profilaktyka po zakończonym leczeniu. Regularne wizyty kontrolne u dentysty, zwalczanie kamienia nazębnego i oczyszczanie szkliwa z nalotów w gabinecie stomatologicznym oraz odpowiednie szczotkowanie zębów, pomagają w utrzymaniu odpowiedniego poziomu higieny [3].
Jak prawidłowo myć zęby? Podstawowe zasady
W celu utrzymania optymalnej higieny jamy ustnej zaleca się trzymanie następujących zasad. [3]
- Szczotkowanie zębów powinno odbywać się minimum dwa razy dziennie. Rano, żeby pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust i wieczorem, by pozbyć się resztek pokarmowych i zachować zdrowie.
- Mycie zębów powinno trwać około dwóch minut, trzymaną stabilnie w dłoni szczoteczką. Nie wolno pomijać żadnego zęba.
- Do mycia można używać szczoteczki manualnej lub elektrycznej, najlepiej takiej, która ma średnio twarde włosie. Szczoteczkę do zębów należy wymieniać raz na dwa miesiące.
- Wieczorem należy również zająć się szczotkowaniem powierzchni języka oraz dokładnie nitkować zęby nicią dentystyczną.
- Pasta do zębów powinna zawierać fluor, który zapobiega próchnicy. Jeśli istnieją wskazania, może też ona odpowiadać na inne problemy stomatologiczne, np. zmniejszać nadwrażliwość zębów.
- Na koniec mycia zębów zaleca się płukanie jamy ustnej odpowiednim płynem (np. zmniejszającym ryzyko próchnicy lub zapobiegającym zapaleniu dziąseł).
Najlepsza technika szczotkowania zębów - instruktaż higieny jamy ustnej
Podczas prawidłowego mycia zębów trzeba trzymać się odpowiednich technik szczotkowania. Za najskuteczniejszą przez stomatologów uważana jest metoda roll, tzw. metoda dziąsło-ząb. Jak ją wykonać? Oto krótka instrukcja [3].
- Przyłóż szczoteczkę do zębów pod kątem 45° do dziąsła. Włosie szczoteczki musi być skierowane do góry w łuku górnym i w dół w łuku dolnym. Jej uchwyt powinien znajdować się równolegle do łuku zębowego.
- Następnie odsuń szczoteczkę od powierzchni zębów i ponownie przyłóż ją pod kątem 45° na dziąśle.
- Wykonaj od 4 do 6 takich ruchów na każde 2–3 zęby, które obejmuje szczoteczka.
- Następnie przesuń szczoteczkę na kolejne zęby i postępuj tak, aż umyjesz górne i dolne uzębienie z każdej strony (wargowo-policzkowej oraz podniebienno-językowej).
- Na koniec ruchem szczoteczki do przodu i do tyłu wyszczotkuj powierzchnie żujące zębów.
Ta metoda pomaga dotrzeć szczoteczce do przestrzeni międzyzębowych i wymiatać resztki pokarmu z zębów i dziąseł [3].
Jak zachować zdrowie jamy ustnej, by uniknąć bólu gardła?
Samo mycie zębów, stosowanie płynów do płukania jamy ustnej i nitkowanie zębów nie wystarczą, by zapobiegać chorobom jamy ustnej. Warto zmienić również kilka codziennych nawyków, w tym [4]:
- zaprzestać palenia papierosów;
- ograniczyć spożycie alkoholu;
- zmniejszyć spożycie słodyczy, cukrów, słodkich przekąsek i napojów gazowanych;
- regularnie odbywać wizyty u stomatologa;
- dbać o nawodnienie organizmu;
- stosować pełnowartościową dietę, bogatą w witaminy i składniki mineralne;
- na bieżąco leczyć infekcje i stany zapalne w jamie ustnej.
Pamiętaj, że prawidłowa higiena jamy ustnej jest niezbędnym elementem dbania nie tylko o zdrowie zębów i dziąseł, ale także gardła i migdałków.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólów gardła:
1. Jakie są trzy zasady dbania o higienę jamy ustnej?
Właściwa higiena jamy ustnej to przede wszystkim:
- dokładne szczotkowanie zębów przynajmniej dwa razy dziennie: rano i wieczorem;
- stosowanie nici dentystycznej, koniecznie po wieczornym myciu zębów i jamy ustnej;
- korzystanie z regularnych wizyt kontrolnych stanu uzębienia i jamy ustnej w gabinecie stomatologicznym.
2. Czy powinno się płukać jamę ustną po umyciu zębów?
Wbrew pozorom nie zaleca się wypłukiwanie jamy ustnej z resztek pasty po umyciu zębów. W ten sposób traci się cenne składniki zawarte w paście, które pomagają cieszyć się pięknym uśmiechem. Dlatego po wyszczotkowaniu zębów wystarczy wypluć nadmiar pasty i opłukać usta wodą. Ewentualnie zamiast wody można użyć odpowiedniego płyny do płukania jamy ustnej.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:[1] Górska R., Nowak M., Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, Tom 6, Nr 2 (2017), s. 14-22.
[2] Skotnicka B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,angina-objawy-przyczyny-leczenie (dostęp: 10.04.2024)).
[3] Tomaszewska I., Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/higiena-i-zabiegi-estetyczne/107909,higiena-jamy-ustnej-doroslych-pacjentow (dostęp: 10.04.2024)).
[4] Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, Higiena jamy ustnej u seniora, 2021 (witryna internetowa: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/higiena-jamy-ustnej-u-seniora (dostęp: 10.04.2024)).
