Na anginę często chorują dzieci, co nie oznacza, że ta choroba nie dotyka dorosłych. Dojrzali pacjenci też chorują, ale w tej grupie wiekowej angina może mieć inne podłoże i objawy. Jak rozpoznać ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych u dorosłych? Jak wygląda leczenie? Wyjaśniamy.
Spis treści:
- Czym jest angina?
- Co wywołuje anginę u dorosłych?
- Jakie są objawy anginy wirusowej u dorosłych?
- Jak objawia się angina paciorkowcowa u dorosłych?
- Jak wygląda rozpoznanie anginy u dorosłych?
- Jak przebiega leczenie anginy u dorosłego?
Czym jest angina?
Angina to ostre zapalenie błony śluzowej gardła, często też migdałków podniebiennych [1]. Jest to ogólnoustrojowa choroba zakaźna, którą mogą wywołać bakterie, wirusy lub grzyby [2]. Angina jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza późną jesienią, zimą i wczesną wiosną. Są to okresy, kiedy obserwuje się największą zapadalność na tę chorobę [1].
Co wywołuje anginę u dorosłych?
Czynnik etiologiczny zależy od wieku pacjenta. Dlatego angina u dziecka ma w większości tło bakteryjne. Natomiast u dorosłych nawet 90% przypadków ma charakter wirusowy. Jedynie w 10-30% ostre zapalenie migdałków podniebiennych i gardła u dorosłych wywołują bakterie. Najczęściej jest to szczep Streptococcus pyogenes (paciorkowiec β-hemolizujący grupy A – PBHA), który odpowiada za anginę ropną [2]. U dorosłych często są to też bakterie Fusobacterium necrophorum [1].
Jakie są objawy anginy wirusowej u dorosłych?
W przypadku anginy, którą wywołują wirusy, pojawiają się typowe objawy infekcji, którym towarzyszy ból gardła. Chory czuje zmęczenie, osłabienie i narzeka na ogólnie złe samopoczucie [3]. Inne możliwe objawy anginy wirusowej u dorosłego to [1]:
- ból głowy,
- ból mięśni i stawów,
- stan podgorączkowy lub normalna temperatura ciała,
- stan zapalny gardła,
- zapalenie spojówek,
- katar,
- kaszel lub chrypka.
Mogą również pojawić się inne, czasami nietypowe symptomy, w tym owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej i powiększenie węzłów chłonnych na szyi [1]. Angina wirusowa u dorosłych ma raczej łagodny przebieg i mija samoistnie po 3-7 dniach.
Jak objawia się angina paciorkowcowa u dorosłych?
Dorośli rzadziej chorują na anginę wywołaną przez bakterie. Niemniej zachorowanie jest możliwe, a choroba ma cięższy przebieg i trwa dłużej niż w zakażeniu wirusowym. Angina bakteryjna to przede wszystkim takie objawy, jak [1, 4]:
- silny ból gardła,
- wysoka gorączka (powyżej 38°C),
- powiększone węzły chłonne szyjne przednie,
- obrzęk i włóknikowy nalot na migdałkach,
- intensywnie czerwona błona śluzowa gardła i migdałków.
Angina paciorkowcowa ma nagły początek. Nie towarzyszy jej kaszel i katar [1]. Zdarza się, że jest kontynuacją nadkażenia po przebytej infekcji wirusowej [3]. Nieleczona może dać ropne powikłania [1] lub wywołać zapalenie ucha środkowego, zatok lub węzłów chłonnych.
Jak wygląda rozpoznanie anginy u dorosłych?
W przypadku anginy wirusowej wystarczy zwrócić uwagę na kliniczne objawy choroby. Brak lub słaba gorączka oraz obecność kataru i kaszlu wskazują na infekcję wywołaną przez wirusy. W pozostałych przypadkach należy podejrzewać zakażenie bakteryjne. Dla potwierdzenia rozpoznania i ustalenia rodzaju patogenu odpowiedzialnego za chorobę można wykonać następujące badania [2]:
- OB,
- leukocytozę,
- poziom białka ostrej fazy,
- posiew z wymazu.
W różnicowaniu pomiędzy zakażeniem paciorkowcowym i niepaciorkowcowym pomaga pobranie wymazu gardła (z tylnej ściany) i migdałków. Można również wykonać szybki test na obecność paciorkowców. Ta metoda jest częściej praktykowana ze względu na łatwość jej wykonania i krótki czas oczekiwania na wyniki [2].
Jak przebiega leczenie anginy u dorosłego?
W przypadku zakażenia wirusowego nie stosuje się antybiotyków. Choroba mija samoistnie po kilku dniach. Można jednak wdrożyć leczenie objawowe, w tym [1]:
- odpoczynek,
- nawadnianie organizmu (picie dużej ilości płynów),
- lek przeciwbólowy w przypadku uciążliwych dolegliwości bólowych głowy i mięśni,
- preparaty do ssania na ból gardła o miejscowym działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.
Natomiast leczenie anginy bakteryjnej zazwyczaj obejmuje antybiotykoterapię. Antybiotykiem pierwszego rzutu jest fenoksymetylopenicylina, którą należy przyjmować przez 10 dni. Nie wolno przerywać leczenia, mimo dość szybkiej poprawy stanu zdrowia [4]. Dodatkowo można sięgnąć po leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe oraz środki uśmierzające ból gardła i stan zapalny błony śluzowej w jamie ustnej [1]. Przyjmowanie antybiotyku w zakażeniu bakteryjnym pozwala skrócić czas trwania objawów choroby, zwłaszcza gorączki i bólu gardła. Pomaga również uniknąć powikłań, skraca okres zakaźności i redukuje nosicielstwo [4].
Najczęściej zadawane pytania o anginę u dorosłych:
1. Skąd angina u dorosłych?
Anginą można zarazić się od chorego człowieka (rzadko bezobjawowego nosiciela). Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni, zwłaszcza z wydzieliną górnych dróg oddechowych chorej osoby [1].
2. Dlaczego angina powraca?
O anginie nawrotowej można mówić, gdy w ciągu sześciu miesięcy doszło do czterech epizodów ostrego zapalenia migdałka gardłowego. Jej diagnoza jest również możliwa w sytuacji doświadczania stanu zapalnego migdałków podniebiennych w rytmie [3]:
- od czterech do siedmiu ostrych epizodów w ciągu roku,
- pięciu zapaleń w ciągu dwóch lat,
- po trzy epizody na rok w ciągu trzech lat.
Przyczyną nawracającej anginy może być niewłaściwe podejście do leczenia choroby, przerwanie antybiotykoterapii lub upośledzenie odporności.
3. Ile dni trwa angina?
Objawy anginy wirusowej ustępują samoistnie po kilku dniach. Zazwyczaj utrzymują się maksymalnie przez tydzień. W przypadku anginy paciorkowcowej większość chorych, u których nie zostanie podjęte leczenie przyczynowe, zmaga się z gorączką przez 3-5 dni, a z bólem gardła przez około tydzień. Objawy choroby o podłożu bakteryjnym mogą ustąpić szybciej, gdy pacjent będzie przyjmował antybiotyk. Należy jednak pamiętać, że nie wolno wcześniej kończyć leczenia, nawet jeśli samopoczucie chorego wróci do normy.
Bibliografia:
[1] Szenborn L. i in., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), 2023 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3. (dostęp: 06.02.2024)). [2] Syryło A., Zapalenie migdałków podniebiennych, Alergoprofil 2009, Vol. 5, Nr 1, 11-15. [3] Zagor M. i in., Zapalenie gardła i migdałków, 2015 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/show.html?id=106167 (dostęp: 06.02.2024)). [4] Dziekiewicz M., Radzikowski A., Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (2), p. 141–149.
