Od alergii po infekcje dróg oddechowych – wiele czynników może powodować podrażnienie gardła. Dolegliwość ta jest uciążliwa i nieprzyjemna ze względu na towarzyszące jej objawy, np. ból gardła, drapanie i suchość w gardle. Zobacz, jakie są przyczyny tego stanu oraz dowiedz się, czym leczyć podrażnione gardło.
Spis treści:
- Co oznacza podrażnione gardło?
- Jakie mogą być przyczyny podrażnienia gardła?
- W jaki sposób rozpoznaje się zapalenie gardła?
- Jak złagodzić ból i stan zapalny gardła?
- Jak nawilżyć podrażnione gardło?
Co oznacza podrażnione gardło?
Podrażnienie to oznaka stanu zapalnego błony śluzowej gardła. Jest to jeden z częstszych powodów, dla których pacjenci zgłaszają się po pomoc do lekarza rodzinnego. Powstałe zapalenie zwykle pojawia się nagle i trwa nie dłużej niż 3-7 dni [1]. Podrażnieniu w gardle towarzyszą różne, nieprzyjemne objawy.
Objawy podrażnionego gardła
Do objawów stanu zapalnego w gardle i towarzyszącego mu podrażnienia należą [1,2]:
- pieczenie;
- wysuszenie błony śluzowej;
- uczucie drapania i swędzenia;
- ból gardła;
- problematyczne i bolesne przełykanie;
- uczucie dyskomfortu i chrypka;
- zmiany na błonie śluzowej (obrzęk, rozpulchnione, czerwone gardło, łuki podniebienne i podniebienie miękkie).
W zależności od przyczyny podrażnienia gardła mogą wystąpić także inne objawy m.in. kaszel, katar, niedrożność nosa, złe samopoczucie, gorączka lub stan podgorączkowy [2].
Jakie mogą być przyczyny podrażnienia gardła?
Podrażnienie gardła i towarzyszące mu nieprzyjemne objawy, takie jak ból gardła mogą mieć wiele przyczyn. Są to najczęściej zakażenie wirusowe (np. przeziębienie lub grypa), któremu towarzyszą bóle mięśniowe, katar i kaszel albo bakteryjne zapalenie gardła z wysoką gorączką oraz powiększeniem i bolesnością węzłów chłonnych szyjnych [1,2].
Podrażnienie gardła mogą wywołać także [3]:
- alergia np. na pyłki, trawy, sierść, kurz;
- przewlekłe zapalenie zatok przynosowych;
- przewlekłe ropne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych;
- przeciążenie narządu głosu;
- narażenie na czynniki drażniące błonę śluzową gardła np. suche powietrze (klimatyzacja, ogrzewanie), dym tytoniowy, mocny alkohol, ostre jedzenie;
- suchość błony śluzowej spowodowana zbyt słabym nawodnieniem organizmu;
- urazy mechaniczne, w tym oparzenia termiczne i chemiczne;
- obecność ciała obcego i związany z tym ból gardła przy przełykaniu;
- refluks żołądkowo-przełykowy;
- angina ropna;
- choroba nowotworowa.
W jaki sposób rozpoznaje się zapalenie gardła?
W celu potwierdzenia stanu zapalnego w gardle należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Po dokładnym wywiadzie lekarz przechodzi do badania chorego. Zwraca uwagę na zmieniony wygląd błony śluzowej gardła: zaczerwienienie, pogrubienie, suchość. Na zapalenie wskazują także powiększone i tkliwe węzły chłonne na szyi oraz obecność zaczerwienionych, powiększonych pojedynczych grudek chłonnych [1].
Jeżeli infekcji towarzyszy katar, kaszel, zaczerwienienie spojówek, diagnoza wskazuje na infekcję wirusową. W problematycznych przypadkach, gdy trudno określić rodzaj patogenu odpowiedzialnego za stan zapalny, lekarz może pobrać wymaz z gardła na posiew w celu stwierdzenia obecności paciorkowców [1].
Gdy objawy podrażnienia gardła nie wskazują na podłoże wirusowe lub bakteryjne, szuka się innych przyczyn tego stanu. Ważna jest m.in. ocena nawodnienia pacjenta oraz zapoznanie z czynnikami, na które był narażony i które mogły spowodować zmiany na śluzówce.
Jak złagodzić ból i stan zapalny gardła?
W przypadku stanu zapalnego gardła stosuje się leczenie objawowe. Jedynie w sytuacji infekcji o etiologii bakteryjnej należy przyjmować antybiotyk [1]. W pozostałych przypadkach wystarczą leki dostępne bez recepty, które uśmierzają ból gardła i są w stanie łagodzić stan zapalny [3].
Do takich leków zalicza się tabletki do ssania Chlorchinaldin. Lek zawiera chlorochinaldol – substancję czynną, która działa przyczynowo na szerokie spektrum bakterii i grzybów. Dzięki temu Chlorchinaldin działa antyseptycznie. Hamuje rozwój stanu zapalnego i łagodzi silny ból gardła [4].
Jak nawilżyć podrażnione gardło?
Podrażnieniu gardła bardzo często towarzyszy uczucie suchości, drapania, pochrząkiwanie i chrypka. Wówczas w leczeniu istotne jest unikanie czynników drażniących błonę śluzową jamy ustnej np. przebywania w klimatyzowanym pomieszczeniu, a także przyjmowanie preparatów nawilżających śluzówkę. Mogą to być pastylki lub aerozole o działaniu nawilżająco-natłuszczającym. W skład preparatów o działaniu nawilżającym, regenerującym i łagodzącym podrażnienie gardła wchodzą m.in. oliwa z oliwek, olej z nagietka, olej z rokitnika, witamina A i E, ekstrakt z aloesu, olej rzepakowy, olejek rozmarynowy, gliceryna [5].
Domowe skuteczne sposoby na bolące gardło i podrażnienie śluzówki obejmują m.in. [1,2,3]:
- picie małymi łykami ciepłego mleka;
- płukanie gardła naparem z tymianku lub ciepłym roztworem soli;
- sięgnięcie po pastylki do ssania z substancjami pochodzenia roślinnego, takimi jak babka lancetowata, szałwia, rumianek, podbiał, prawoślaz, porost islandzki;
- unikanie spożywania gorących, pikantnych, kwaśnych potraw oraz dymu tytoniowego i mocnego alkoholu;
- oddychanie nawilżonym powietrzem, np. ziołowa inhalacja.
Z podrażnieniem i bólem gardła, które nie mijają pomimo zastosowanych domowych sposobów leczenia, należy zgłosić się do lekarza. Może to być wizyta u lekarza rodzinnego lub od razu u laryngologa.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące podrażnionego gardła:
1. Kiedy iść do lekarza z bólem gardła?
Jeśli gardło jest tak podrażnione, że ból uniemożliwia spożywanie pokarmów i płynów lub utrudnia przełykanie śliny, należy skonsultować swój stan z lekarzem. Wizyty wymaga także pojawienie się krwawienia lub trudnej do zbicia wysokiej gorączki.
2. Co brać na podrażnione gardło?
Przy podrażnieniu błony śluzowej gardła zaleca się leczenie objawowe. Najlepiej sięgnąć po środki działające miejscowo o właściwościach przeciwzapalnych, odkażających i znieczulających. Mogą to być tabletki do ssania, płyny do płukania gardła lub nawilżające aerozole. W przypadku wystąpienia objawów wskazujących na infekcję można sięgnąć po leki przeciwgorączkowe lub przeciwbólowe. Ważne jest pamiętanie o doustnym przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów, by nawilżać podrażnioną śluzówkę gardła.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
[1] Zagor M. i in. Ostre i przewlekłe zapalenie gardła, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/179684,ostre-i-przewlekle-zapalenie-gardla, dostęp: 24.10.2024).
[2] Zielnik-Jurkiewicz B., Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, Choroby laryngologiczne u dzieci, 2020 (https://podyplomie.pl/system/products/sample_pdfs/000/007/457/original/choroby_laryngologiczne_u_dzieci.pdf, dostęp: 24.10.2024).
[3] Wiercińska M., Ból gardła – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105644,bol-gardla, dostęp: 24.10.2024).
[4] Witryna internetowa: https://www.chlorchinaldin.pl/
[5] Szandruk M. i in. Preparaty nawilżające błonę śluzową nosa i gardła, [w:] Strzelectwo Sportowe (Nowoczesne rozwiązania szkoleniowe), 2015, nr 12, s. 39-40.
