Kiedy dziecko zaczyna kaszleć i towarzyszy mu narastająca niewydolność oddechowa, mogą to być oznaki ostrego zapalenia tchawicy. Infekcja ta daje o sobie znać zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Jakie są jej przyczyny i inne objawy? Jak wygląda proces leczenia? Sprawdź.
Spis treści:
- Zapalenie tchawicy – co to za choroba?
- Wirusowe zapalenie tchawicy – objawy u dzieci
- Podłoże bakteryjne i objawy zapalenia tchawicy u dzieci
- Jak wygląda leczenie zapalenia tchawicy u dzieci?
Zapalenie tchawicy – co to za choroba?
Tchawica to przedłużenie krtani. Jeden z najważniejszych i najdłuższych narządów dróg oddechowych. Składa się z włókien, mięśni i chrząstek, dzięki czemu łatwo dostosowuje się do różnicy ciśnień wytwarzanych przez mechanizm oddechowy w czasie wdechu i wydechu. Jej błona śluzowa jest pokryta nabłonkiem z rzęskami, które produkują lepki śluz, usuwają zanieczyszczenia oraz przenoszą wydzielinę gruczołową do gardła [1]. Zapalenie tchawicy jest zaraźliwe. To stan zapalny, który atakuje zwykle nie tylko tchawicę, ale także inne organy układu oddechowego, takie jak krtań i/lub oskrzela. Choroba może mieć charakter wirusowy lub bakteryjny [1].
Wirusowe zapalenie tchawicy – objawy u dzieci
Infekcja wirusowa wpływa na krtań, tchawicę i oskrzela. Dotyka głównie dzieci w wieku od 6 miesięcy do 3 lat, ze szczytem zachorowalności w wieku 2 lat. Może jednak wystąpić również u niemowląt w wieku poniżej 3. miesiąca życia lub u młodzieży.
Za występowanie wirusowego zapalenia tchawicy u dzieci może być odpowiedzialnych wiele wirusów. Najczęściej są to [1]:
- wirus grypy A, B i C;
- wirusy paragrypy;
- metapneumovirus;
- syncytialny wirus oddechowy (RSV);
- koronawirusy;
- adenowirusy;
- rynowirusy.
Szczyt zachorowania na wirusowe zapalenie tchawicy u dzieci najczęściej obserwuje się jesienią. Objawy zwykle dają o sobie znać w nocy szczekającym kaszlem, świstem krtaniowym i niewydolnością oddechową. Na 12 do 48 godzin przed ich wystąpieniem może pojawić się nieżyt nosa. Gorączka występuje rzadko, a czas trwania choroby jest dość krótki. W większości przypadków ustępuje w ciągu dwóch dób, ale niektóre dzieci mogą chorować dłużej niż tydzień [1].
Podłoże bakteryjne i objawy zapalenia tchawicy u dzieci
Bakteryjne zapalenie tchawicy, znane również jako bakteryjny krup lub zapalenie krtani i tchawicy to choroba, która często poprzedzona jest wirusową infekcją górnych dróg oddechowych. Bakterie, które odpowiadają najczęściej za zakażenie u dzieci, to [2]:
- Haemophilus influenzae;
- Moraxella catarrhalis;
- Staphylococcus aureus;
- Streptococcus pneumoniae;
- paciorkowce grupy A;
- bakterie atypowe: Mycoplasma pneumoniae, Bordetella pertussis.
Chorują zwykle dzieci w wieku od trzech do ośmiu lat, chociaż dolegliwość może wystąpić także u niemowląt, starszych dzieci i dorosłych. Zapadalność wzrasta w miesiącach jesienno-zimowych, rzadziej latem i wiosną. Objawy charakterystyczne dla zwykłego zapalenia tchawicy o podłożu bakteryjnym obejmują stridor (świst wdechowy lub wydechowy), gorączkę, produktywny i bolesny kaszel, gęstą wydzielinę oraz tkliwość tchawicy. Śluzowo-ropna wydzielina, owrzodzenie i złuszczanie się błony śluzowej mogą predysponować pacjenta do zwężenia krtani, tchawicy i/lub niedrożności dróg oddechowych. Rzadziej występuje silna niewydolność oddechowa [2].
Jak wygląda leczenie zapalenia tchawicy u dzieci?
Zapalenie tchawicy u dzieci o wiele częściej ma podłoże wirusowe. Rzadziej wywołują je bakterie, dlatego przede wszystkim należy ustalić, co spowodowało stan zapalny. U dzieci z zapaleniem tchawicy zaleca się wymaz z gardła i migdałków oraz wykonanie badania RTG klatki piersiowej i tchawicy.
Po ustaleniu przyczyny zapalenia tchawicy można dobrać odpowiedni sposób leczenia. W przypadku infekcji bakteryjnej może zaistnieć konieczność podawania antybiotyku. W innych przypadkach stosuje się przede wszystkim leczenie objawowe [3].
W pierwszej fazie choroby należy zadbać głównie o zmniejszenie obrzęku, przekrwienia błon śluzowych, bólu i ewentualnej gorączki. W tym celu stosuje się dostępne w aptece leki przeciwgorączkowe, przeciwzapalne oraz przeciwbólowe, łagodzące niedrożność i wyciek z nosa. Przydatne mogą być także środki, które zmniejszą inne objawy choroby, na przykład ból gardła u dziecka odczuwany podczas silnego kaszlu [3].
W łagodzeniu przebiegu choroby pomocne są również domowe sposoby. Warto zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa chore dziecko. Suche, zanieczyszczone, pełne kurzu utrudnia oddychanie. Wskazane jest stosowanie nie tylko nawilżaczy powietrza, ale także korzystanie z inhalacji, które łagodzą stan zapalny i podrażnienie tchawicy. Można do nich wykorzystać sól fizjologiczną.
Odpowiednio leczone dolegliwości ustępują u dzieci dość szybko, zwykle w ciągu tygodnia. W skrajnych przypadkach, gdy narasta obrzęk tchawicy i krtani, który uniemożliwia oddychania, konieczna może być hospitalizacja i intubacja pacjenta. Dlatego w przypadku wystąpienia niepokojących objawów, należy od razu skonsultować się z pediatrą.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące zapalenia tchawicy u dzieci
1. Ile trwa zapalenie tchawicy u dziecka?
W stanie ostrym zapalenie tchawicy ustępuje zazwyczaj w ciągu kilku dni, maksymalnie w ciągu tygodnia. Gdy ma charakter przewlekły i towarzyszy innym chorobom, na przykład zapaleniu krtani lub oskrzeli, może utrzymywać się dłużej, nawet do trzech tygodni.
2. Od czego zapalenie tchawicy u dziecka?
Do zapalenia tchawicy u dzieci dochodzi drogą kropelkową. Na przykład gdy ktoś chory kicha lub kaszle, rozsiewa czynniki chorobotwórcze, które mogą doprowadzić u zdrowej osoby do infekcji. Najczęściej wywołują ją wirusy, rzadziej bakterie lub grzyby.
3. Jak leczyć zapalenie tchawicy u dziecka?
Podstawą leczenia zapalenia tchawicy jest walka z objawami. Należy uporać się z obrzękiem i przekrwieniem błon śluzowych, które utrudniają oddychanie. Czasami dziecku doskwiera też ból gardła i tchawicy, ewentualnie gorączka. Dlatego w pierwszej kolejności sięga się po dostępne w aptece leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. W przypadku zapalenia tchawicy o podłożu bakteryjnym może istnieć konieczność przyjmowania antybiotyku.
Bibliografia:
[1] Blot M. i in., Update on childhood and adult infectious tracheitis, 2017 (witryna internetowa: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0399077X17306959?via%3Dihub (dostęp: 27.09.2023)).
[2] Burton L. i in., Bacterial Tracheitis, 2022 ( witryna internetowa: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470240/ (dostęp: 16.08.2023)).
[3] Czarnik A., Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ, 2021 (witryna internetowa: https://www.termedia.pl/poz/Diagnostyka-i-leczenie-wybranych-infekcji-oraz-stanow-zapalnych-drog-oddechowych-Wytyczne-dla-lekarzy-POZ,44492.html (dostęp: 16.08.2023)).
