Pojawienie się silnego kaszlu może być oznaką ostrego zapalenia tchawicy. Jest to jedno z głównych zakażeń układu oddechowego zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Przyczyny zachorowania są zróżnicowane i czasami trudne do odróżnienia. Jakie są objawy zapalenia tchawicy? Jak się je leczy? Sprawdź.
Spis treści:
- Czym jest zapalenie tchawicy?
- Zapalenie tchawicy – przyczyny
- Jak rozpoznać zapalenie tchawicy? Objawy
- Zapalenie tchawicy – jak wygląda leczenie?
Czym jest zapalenie tchawicy?
Jednym z najważniejszych i najdłuższych narządów dróg oddechowych jest tchawica. Stanowi ona przedłużenie krtani złożone z włókien, mięśni i chrząstek. Dzięki takiej budowie może dostosowywać się do zmiennych ciśnień wytwarzanych podczas wdechu i wydechu. Błonę śluzową tchawicy pokrywa nabłonek oddechowy z rzęskami, które są odpowiedzialne za wydzielanie lepkiego śluzu i usuwanie zanieczyszczeń oraz odprowadzanie wydzieliny gruczołowej do gardła [1].
Organ ten jest narażony na infekcje przenoszone drogą kropelkową, w wyniku czego dochodzi do zapalenia tchawicy. Bardzo rzadko przyczyną tego schorzenia są inne czynniki zewnętrzne. W trakcie stanu zapalnego zaatakowane zostają zwykle także inne narządy. Często diagnozuje się również zapalenie krtani lub zapalenie oskrzeli, w zależności od tego, jaki patogen jest zaangażowany w chorobę i jak wygląda patofizjologia zakażenia [1].
Zapalenie tchawicy – przyczyny
Zapalenie tchawicy jest zaraźliwe. Może mieć charakter wirusowy lub bakteryjny. Zdecydowanie to wirusy częściej odpowiadają za tę chorobę. Bakteryjne zapalenie tchawicy często jest poprzedzone wirusową infekcją górnych dróg oddechowych [2].
Do najczęściej występujących wirusów, które powodują zapalenie tchawicy u dzieci, należą m.in. [1]:
- wirusy paragrypy,
- adenowirusy,
- rynowirusy,
- koronawirusy,
- paramyksowirusy,
- wirusy grypy A i B (najczęściej występuje typ A).
U osób dorosłych infekcję może dodatkowo wywołać zakażenie wirusem ospy wietrznej i półpaśca oraz wirusem opryszczki [1].
Wirusy atakujące tchawicę powodują uszkodzenie błony śluzowej dróg oddechowych. Dzieje się to w wyniku miejscowej odpowiedzi immunologicznej, która predysponuje organ do rozsiewania bakterii. Dotknięci zakażeniem pacjenci w większości zdrowieją dość szybko po odpowiednim rozpoznaniu i leczeniu. Jednak zagrożone populacje, w tym osoby z obniżoną odpornością, są podatne na poważne powikłania, w tym rozwinięcie zakażenia bakteryjnego [2].
Za wystąpienie infekcji bakteryjnej u dzieci odpowiadają najczęściej bakterie [1]:
- Staphylococcus aureus,
- Haemophilus influenzae,
- Streptococcus pneumoniae,
- paciorkowce grupy A,
- Moraxella catarrhalis,
- bakterie atypowe: Mycoplasma pneumoniae, Bordetella pertussis.
Bakteryjne zapalenie tchawicy u dorosłych najczęściej jest spowodowane bakteriami [1]:
- Staphylococcus aureus,
- Haemophilus influenzae,
- paciorkowce grupy A.
Rozpoznanie rodzaju zapalenia tchawicy opiera się na objawach klinicznych. Gdy istnieją wątpliwości, warto wykonać wymaz z gardła, który pozwoli ustalić czynnik etiologiczny choroby.
Jak rozpoznać zapalenie tchawicy? Objawy
Ze względu na różnice w budowie anatomicznej dzieci mogą przechodzić zapalenie tchawicy ciężej niż dorośli. Objawy zwykle są u nich bardziej nasilone i oprócz suchego, bolesnego i napadowego kaszlu obserwuje się oznaki niedrożności dróg oddechowych i ostrej niewydolności oddechowej:
- ochrypły głos,
- świst krtaniowy,
- przyspieszony oddech.
Napady kaszlu zwykle pojawiają się w nocy, w pozycji leżącej, między 23:00 a 4:00. W przypadku infekcji bakteryjnej często występuje gorączka, która nie zawsze występuje u pacjentów z wirusowym zapaleniem tchawicy. U osób dorosłych objawy są lżejsze. Pacjenci najczęściej uskarżają się na męczący kaszel, któremu może towarzyszyć odkrztuszanie wydzieliny oraz duszność. Może, ale nie musi pojawić się też gorączka [1].
Zapalenie tchawicy – jak wygląda leczenie?
Najczęstszą przyczyną zapalenia tchawicy oraz innych ostrych zakażeń górnych dróg oddechowych u dzieci i dorosłych są wirusy. Dlatego podstawą leczenie jest odpowiednia diagnostyka, która pozwoli zróżnicować etiologię bakteryjną i wirusową, by nie doszło do niepotrzebnego podawania antybiotyku. W ostrym zapaleniu tchawicy stosuje się leczenie objawowe.
Do zwalczania bólu i gorączki można podawać dostępne w aptece leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe [3]. W przypadku bólu gardła odczuwanego podczas kaszlu warto sięgnąć po lek, który hamuje rozwój stanu zapalnego i uśmierza ból.
Warto również zastosować domowe sposoby łagodzące przebieg choroby. Pomocne może okazać się wietrzenie i wymiana powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa chory, zwłaszcza gdy jest on narażony na dym papierosowy, kurz i inne czynniki utrudniające oddychanie. Proces zapalny i podrażnienie tchawicy może złagodzić także inhalacja z soli fizjologicznej lub olejków eterycznych.
Zastanawiasz się, ile trwa zapalenie tchawicy? Męczące dolegliwości powinny ustąpić w ciągu tygodnia. Gdy tak się nie dzieje, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem rodzinnym.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące zapalenia tchawicy
1. Po czym poznać zapalenie tchawicy?
Zapalenie tchawicy najczęściej charakteryzuje uporczywy kaszel, który jest suchy i ma formę napadów. Czasami przekształca się w kaszel produktywny (z odkrztuszaniem wydzieliny). Ponadto niekiedy pojawiają się objawy takie jak: obrzęk krtani, podrażnienie gardła, osłabienie, duszności i świszczący oddech. Niekiedy może wystąpić gorączka, ale zwykle ma to miejsce w przypadku zakażeń bakteryjnych.
2. Jak leczyć zapalenie tchawicy?
Leczenie zapalenia tchawicy obejmuje walkę z uciążliwymi objawami (obrzękiem i przekrwieniem błon śluzowych, bólem i ewentualną gorączką). Dlatego zaleca się stosowanie leków przeciwgorączkowych, przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych. Warto również regularnie nawadniać organizm oraz odkrztuszać zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Jeżeli jest to infekcja bakteryjna, lekarz może zdecydować o podaniu antybiotyku.
3. Czy zapalenie tchawicy jest groźne?
Nieleczone zapalenie tchawicy może zagrażać życiu. Należy pamiętać, że odczuwane duszności mogą się nasilać, przejść w przewlekłe zapalenie tchawicy i nawet uniemożliwiać oddychanie. Bakteryjne zapalenie tchawicy może być powikłane niedociśnieniem, a nawet wstrząsem septycznym, zespołem ostrej niewydolności oddechowej, zatrzymaniem krążenia i oddychania, odmą opłucnową lub niedodmą, zwężeniem podgłośniowym, obrzękiem płuc lub dekompensacją serca [1]. Infekcja może stanowić zagrożenie dla zdrowia, dlatego nie wolno jej lekceważyć. Ważne jesy, aby zająć się leczeniem już pierwszych objawów, które wskazują na zapalenie tchawicy.
Bibliografia:
[1] Blot M. i in., Update on childhood and adult infectious tracheitis, 2017 (witryna internetowa: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7125831/ (dostęp: 16.08.2023)).
[2] Burton L. i in., Bacterial Tracheitis, 2022 ( witryna internetowa: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470240/ (dostęp: 16.08.2023)).
[3] Czarnik A., Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ, 2021 (witryna internetowa: https://www.termedia.pl/poz/Diagnostyka-i-leczenie-wybranych-infekcji-oraz-stanow-zapalnych-drog-oddechowych-Wytyczne-dla-lekarzy-POZ,44492.html (dostęp: 16.08.2023)).
