Kłucie w gardle. Bolesność podczas przełykania. Uczucie drapania i pochrząkiwanie. To mogą być oznaki ostrego zapalenia gardła. Stan ten częściej wywołują wirusy, rzadziej bakterie. Od czynnika powodującego chorobę zależy jej przebieg oraz pojawiające się objawy. Co warto wiedzieć o ostrym stanie zapalnym gardła? Sprawdź!
Spis treści:
- Ostre zapalenie gardła – przyczyny
- Wirusowe zapalenie gardła – objawy
- Bakteryjne zapalenie gardła – objawy
- Ostre zapalenie gardła – inne przyczyny
- Stan zapalny gardła – diagnostyka
- Leczenie ostrego zapalenia gardła – leki i domowe sposoby
Ostre zapalenie gardła – przyczyny
Ból gardła może świadczyć o rozwijającej się infekcji. W 70-90% za jej wywołanie odpowiedzialne są wirusy. Najczęstsze patogeny, które doprowadzają do stanów zapalnych błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych, to [1]:
- adenowirusy,
- rynowirusy,
- koronawirusy,
- wirusy grypy i paragrypy.
Czynnikiem chorobotwórczym mogą być również bakterie (10-30% przypadków). Najczęściej są to paciorkowce, ale mogą to być także pneumokoki i inne szczepy przenoszone drogą kropelkową [1]. Bakterie częściej wywołują zapalenie gardła u dziecka. U dorosłych najczęściej diagnozowana jest infekcja wirusowa [2].
Wirusowe zapalenie gardła – objawy
Zapalenie błony śluzowej gardła spowodowane przez wirusy rozpoznaje się, gdy występują [3]:
- 2–3-dniowy nieżyt nosa, który poprzedza ból gardła;
- kaszel;
- osłabienie i złe samopoczucie;
- normalna lub delikatnie podwyższona temperatura ciała;
- bóle mięśni i stawów;
- zapalenie spojówek;
- przekrwienie całej błony śluzowej gardła;
- nieznaczne powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.
Bakteryjne zapalenie gardła – objawy
Może się zdarzyć, że zakażenie ma charakter bakteryjny (paciorkowcowy). Ból, który wskazuje na bakteryjne zapalenie gardła, ma nagły początek i utrudnia połykanie. Nie towarzyszą mu wcześniej żadne inne dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych [4]. Poza tym w trakcie rozwoju choroby występują takie objawy jak [2]:
- wysoka gorączka (powyżej 38°C);
- ból głowy;
- czasem ból brzucha, nudności i wymioty (częściej u dzieci);
- przekrwienie i obrzęk błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych;
- wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia;
- bolesność i powiększenie węzłów chłonnych szyjnych przednich.
Jeżeli zapalenie gardła wywołują bakterie, nie występuje kaszel i nieżyt nosa [2].
Ostre zapalenie gardła – inne przyczyny
Pacjent, który odczuwa ostry ból jamy ustnej i gardła, nie zawsze choruje na infekcję bakteryjną lub wirusową. Często jest to typowy objaw dla chorób takich jak przeziębienie lub angina (ostre zapalenie gardła i migdałków), ale towarzyszy również innym przypadłościom. Na przykład przewlekły stan zapalny gardła może wskazywać na [5]:
- przewlekłe zapalenie zatok przynosowych;
- przewlekłe ropne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych;
- długotrwałe narażenie na czynniki drażniące błonę śluzową gardła (np. pył, kurz, dym, alkohol).
Silny ból gardła z trudnościami w połykaniu, gorączka oraz nieprzyjemny zapach z ust mogą wskazywać również na to, że w organizmie rozwija się mononukleoza zakaźna [5]. Gdy dolegliwościom bólowym towarzyszą kożuchowate naloty na migdałkach oraz przekrwienie błony śluzowej wokół nich, może to być grzybicze zapalenie gardła [4]. Inną przyczyną odczuwanego bólu może być podrażnienie gardła spowodowane refluksem przełyku. Gdy jest to przewlekłe zapalenie gardła i nie towarzyszą mu objawy infekcji, ból może być związany z nowotworem gardła [5].
Stan zapalny gardła – diagnostyka
Zapalenie gardła najczęściej jest diagnozowane na podstawie zebranego wywiadu i badania pacjenta. Zmiany wskazujące o zaczerwienieniu i pogrubieniu błony śluzowej gardła, bolesność lub powiększenie węzłów chłonnych, odczuwana suchość, drapanie i kłucie, świadczą o procesie zapalnym. Na zapalenie gardła o etiologii wirusowej wskazują inne objawy, takie jak katar, kaszel i zaczerwienienie spojówek. W przypadku wątpliwości i podejrzenia zakażenia bakteryjnego zaleca się pobranie wymazu z gardła na posiew lub wykonanie szybkiego testu na obecność bakterii paciorkowca [1].
Leczenie ostrego zapalenia gardła – leki i domowe sposoby
Gdy za ostry stan zapalny gardła odpowiadają wirusy, należy skupić się na leczeniu objawowym. Wskazany jest odpoczynek i przyjmowanie leków przeciwbólowych. W przypadku infekcji bakteryjnej trzeba działać również na przyczynę zakażenia. Zazwyczaj stosowana jest antybiotykoterapia przyjmowana zgodnie z zaleceniami lekarza.
W celu zahamowania rozwoju stanu zapalnego i uśmierzenia bólu warto płukać gardło wodą z solą oraz stosować tabletki do ssania. Chlorchinaldin VP to lek antyseptyczny na infekcje jamy ustnej i gardła, który zawiera chlorochinaldol. Jest to substancja czynna o miejscowym działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym i przeciwpierwotniakowym. Może być stosowana razem z antybiotykiem [6].
Ostre zapalenie gardła – najczęściej zadawane pytania:
1. Jak długo trwa ostre zapalenie gardła?
Ostre zapalenie gardła o etiologii wirusowej najczęściej ustępuje w ciągu 3–7 dni. Z kolei choroba o podłożu bakteryjnym mija szybciej, w ciągu 3–5 dni.
2. Czy ostre zapalenie gardła jest zaraźliwe?
Tak, można zarazić się ostrym zapaleniem gardła. Głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek. Patogeny przenoszą się drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z chorym, np. z jego wydzieliną górnych dróg oddechowych.
3. Jak leczyć ostre zapalenie gardła?
Ostry stan zapalny gardła wywołany przez wirusy wymaga leżenia w łóżku, odpoczynku i walki z objawami. Zaleca się stosowanie leków działających przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Warto również zahamować rozwój stanu zapalnego i uśmierzyć ból, stosując miejscowe preparaty w postaci tabletek do ssania i aerozoli. Ostre zapalenie gardła o podłożu bakteryjnym może wymagać przyjmowania antybiotyku przepisanego przez lekarza.
Bibliografia:
[1] Zagor M. i in., Ostre i przewlekłe zapalenie gardła, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/179684,ostre-i-przewlekle-zapalenie-gardla (dostęp: 20.11.2023)).
[2] Szenborn L. i in., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), 2023 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.3. (dostęp: 20.11.2023)).
[3] Waśniewska-Okupniak E., Ból gardła, Lekarz POZ 5/2020, s. 253-257.
[4] Zieliński R., Zakrzewska A., Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 366–371.
[5] Wiercińska M., Ból gardła – przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/105644,bol-gardla (dostęp: 20.11.2023)).
[6] Witryna internetowa: https://www.chlorchinaldin.pl/
