Skąd się bierze ból gardła u dziecka? Objawy i leczenie

Ból gardła u dziecka to często występująca dolegliwość, zwykle mająca podłoże wirusowe, rzadziej bakteryjne. Rozpoznanie źródła przypadłości ułatwia obserwacja występujących u dziecka objawów. Mocno podwyższona temperatura wskazuje na bakteryjne zakażenie gardła, z kolei ból gardła u dziecka bez gorączki mógł zostać wywołany przez wirusy.

Czy bolące gardło u dziecka zawsze powinno się konsultować z lekarzem? Kiedy nie obejdzie się bez wizyty u pediatry? Odpowiedzi poniżej. Z dalszej części artykułu dowiesz się również, jak wyleczyć ból gardła u dziecka w zależności od tego, co go wywołało.

Spis treści:

• Przyczyny bólu gardła u dziecka
• Co jeszcze może wywołać ból gardła u dziecka?
• Ból gardła u dziecka – objawy
• Objawy wirusowego zapalenia gardła
• Objawy bakteryjnego zapalenia gardła
• Jak rozpoznać ból gardła u rocznego dziecka?
• Ból gardła u dziecka – diagnostyka
• Jak leczyć ból gardła u dziecka?
• Ból gardła u dziecka – leki
• Domowe sposoby na ból gardła u dziecka

Przyczyny bólu gardła u dziecka

Blisko 85% przypadków zapalenia gardła u najmłodszych pacjentów ma podłoże wirusowe¹. Etiologia wirusowa jest najczęstsza u dzieci pomiędzy 3. a 6. rokiem życia. Ostry ból gardła u dziecka występuje na skutek infekcji spowodowanych ryno- i koronawirusami, a także wirusami RS oraz paragrypy². Obserwując obraz kliniczny przypadku, można z pewnym prawdopodobieństwem podejrzewać, który typ wirusa wywołał infekcję¹.

Jedynie ok. 15% zapaleń gardła u dzieci wywołują bakterie. Wtedy określa się je mianem anginy. Ból gardła wywołany obecnością bakterii dotyczy głównie dzieci w wieku szkolnym¹. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym anginy jest paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A (Streptococcus pyogenes). Choć rzadziej, to zdarza się również, że zapalenie gardła u dzieci wywołują paciorkowce beta-hemolizujące z grupy C i G (ok. 5% przypadków), Arcanobacterium haemolyticum (<1%) i Mycoplasma pneumoniae (<1%).

Pleśniawki u dziecka również mogą powodować ból gardła. Są one charakterystyczne dla infekcji grzybiczej. Występuje ona u dzieci stosunkowo rzadko, rzadziej nawet niż infekcja bakteryjna.

Co jeszcze może wywołać ból gardła u dziecka?

Gdy bólowi gardła towarzyszą inne objawy, należy podejrzewać, że mamy do czynienia z przeziębieniem lub grypą. Jeśli jednak dziecko od czasu do czasu boli gardło, a żadne inne objawy nie występują, to przyczyną dolegliwości może być czynnik inny niż infekcja. Wtedy za ból gardła może odpowiadać np. alergia. Zdarza się też, że problemy z gardłem wywołuje zanieczyszczenie powietrza lub są one efektem wdychania dymu.

Ból gardła u dziecka – objawy

Objawy występujące razem z bólem gardła u dziecka zależą od czynnika etiologicznego³.

Objawy wirusowego zapalenia gardła

Infekcja wirusowa zwykle ma łagodniejszy przebieg niż bakteryjna. Można ją podejrzewać, jeśli u dziecka oprócz bólu gardła występują takie objawy jak³:

• ból głowy,
• ból mięśni istawów,
• nieżyt nosa (katar),
• kaszel,
• chrypka,
• zapalenie spojówek.

W przebiegu infekcji wirusowej występuje prawidłowa lub lekko podwyższona temperatura ciała. Gorączka i ból gardła u dziecka to objawy typowe dla anginy³.

Objawy bakteryjnego zapalenia gardła

Dla bakteryjnej infekcji wywołanej przez paciorkowce charakterystyczny jest przede wszystkim nagły początek. Dziecko zmaga się z silnym bólem gardła, który utrudnia, a czasem wręcz uniemożliwia połykanie. Dodatkowo można zaobserwować u niego charakterystyczne objawy w obrębie gardła, w tym³:

• żywoczerwona lub krwistoczerwona błona śluzowa,
• wyraźnie odgraniczone skupiska wysięku na migdałkach,
• krwistoczerwony i obrzęknięty języczek podniebienny,
• język początkowo obłożony, później malinowy,
• wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia,
• powiększone węzły chłonne szyjne przednie,
• obrzęk błony śluzowej,

a oprócz tego angina u dziecka daje takie objawy jak³:

• gorączka (>38°C),
• nudności i wymioty,
• ból brzucha,
• ból głowy.

Przy bakteryjnym zapaleniu gardła nie występuje kaszel ani katar³.

Jak rozpoznać ból gardła u rocznego dziecka?

Dużo trudniej niż u starszych dzieci jest rozpoznać ból gardła u maluszka, który jeszcze nie mówi i nie jest w stanie zakomunikować nam, co mu dolega. O tym, że dziecku dokucza ból gardła, świadczyć mogą takie objawy jak:

• płaczliwość,
• rozdrażnienie,
• brak apetytu,
• trudności z połykaniem.

Na występowanie infekcji wskazują także inne objawy jak katar, gorączka czy kaszel.

Ból gardła u dziecka – diagnostyka

W przypadku bardzo nasilonego bólu gardła i współwystępowania objawów takich jak wysoka gorączka, duszności, problemy z oddychaniem, wymioty i odwodnienie wskazana jest niezwłoczna konsultacja z lekarzem. Rozpoznanie zapalenia gardła najczęściej stawiane jest na podstawie objawów klinicznych¹.

Objawy takie jak kaszel, katar, temperatura poniżej 38°C przemawiają za wirusowym podłożem choroby. Infekcję bakteryjną należy podejrzewać głównie u dzieci powyżej 5. roku życia, przy współwystępowaniu temperatury powyżej 38°C, bolesnych powiększonych węzłów chłonnych szyjnych oraz wysięku na migdałkach¹.

Jak leczyć ból gardła u dziecka?

Bez względu na to, jaka jest przyczyna wystąpienia bólu gardła u dziecka, cele leczenia są zawsze takie same. Przede wszystkim należy wyeliminować czynnik sprawczy i zapobiec występowaniu powikłań – zarówno tych miejscowych, jak i odległych. Ponadto trzeba podjąć działania mające na celu skrócenie czasu trwania infekcji i złagodzenie objawów chorobowych¹. Co na ból gardła u dziecka najlepiej się sprawdzi.

Ból gardła u dziecka – leki

Co podać na ból gardła u dziecka? Wszystko zależy od przyczyny dolegliwości. Przy wirusowym zapaleniu gardła leczenie ma charakter objawowy. Stosuje się przede wszystkim leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, czasami również leki miejscowe². Antybiotyk na ból gardła u dziecka podawany jest tylko i wyłącznie w przypadku infekcji wywołanych przez bakterie².

Jaki syrop na ból gardła u dziecka podawać przy silnym kaszlu? To zależy od jego charakteru. Na mokry kaszel stosuje się bowiem inne syropy niż na kaszel suchy. O pomoc w doborze syropu można poprosić farmaceutę.

Domowe sposoby na ból gardła u dziecka

Na ból gardła u dziecka można jeszcze stosować takie sposoby jak:

• umożliwienie odpoczynku,
• zadbanie o odpowiednie nawilżenie powietrza w domu,
• podawanie dużej ilości płynów, szczególnie przy gorączce,
• robienie inhalacji z wykorzystaniem soli fizjologicznej lub olejków eterycznych,
• podawanie dziecku tabletek do ssania o działaniu przeciwbólowym,
• stosowanie przeciwbólowych sprayów na gardło,
• podawanie ciepłych herbatek z cytryną i miodem lub sokiem malinowym.

 

Bibliografia:

1. Gowin E., Horst-Sikorska W., Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, Farmacja Współczesna, 2012; 5: 83–89.
2. Skotnicka B., Zapalenie gardła i angina, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016.
3. Sawiec P., Mrukowicz J., Szenborn L., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021.