Angina u dziecka to jedna z częstszych przyczyn konsultacji lekarskich. Do umówienia wizyty u lekarza skłania przede wszystkim wysoka gorączka i silny ból gardła. Choć teoretycznie jest to choroba, którą prosto się diagnozuje i leczy, to w praktyce można w tym zakresie popełnić błąd. Jak wygląda angina u dziecka i jak ją leczyć?

Spis treści:

Angina – co to za choroba?

Dziecko odczuwa ból gardła przy przełykaniu, nie chce jeść, a w dodatku ma wysoką gorączkę? Wiele wskazuje na to, że choruje na anginę.

Angina jest ostrym zapaleniem migdałków podniebiennych, które może mieć zarówno podłoże bakteryjne, jak i wirusowe, niekiedy wywoływana jest podrażnieniem1. Zapadalność na tę chorobę jest największa późną jesienią, zimą i wczesną wiosną2.

Czy angina jest zaraźliwa? Okazuje się, że tak. Zarażenie anginą u dziecka odbywa się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z chorym człowiekiem albo wydzieliną z jego górnych dróg oddechowych2.

Jakie są przyczyny anginy u dziecka?

Czynnik powodujący anginę w dużej mierze zależy od wieku. W przypadku dzieci za 70–85% zapaleń gardła i migdałków odpowiadają wirusy takie jak rinowirusy, koronawirusy, adenowirusy i inne. Jeśli zakażenie wywołał wirus, mówi się o anginie wirusowej1.

W pozostałych przypadkach do rozwoju zakażenia doprowadzają bakterie paciorkowca, przy czym najczęściej powoduje je bakteria Streptococcus pyogenes1. Bardzo rzadko, co dotyczy mniej niż 1% chorych dzieci, czynnikiem wywołującym anginę są inne bakterie, np. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae czy Neisseria gonorrhoeae3. Zakażenie bakteryjne wywołuje anginę bakteryjną (inna nazwa to angina ropna).

Objawy anginy u dziecka

Objawy przy anginie zależą od tego, co było źródłem zakażenia1.

Angina bakteryjna

Dla zapalenia paciorkowcem typowy jest nagły początek. Pierwsze objawy anginy u dziecka to przede wszystkim ostry ból gardła najbardziej dokuczający podczas połykania oraz gorączka powyżej >38°C. Oprócz tego występują takie objawy jak1:

  • ból głowy,
  • nudności,
  • wymioty,
  • ból brzucha,
  • zapalenie gardła i migdałków podniebiennych (m.in. obrzęknięta i żywoczerwona błona śluzowa, nalot na języku, czerwone kropki na błonie śluzowej podniebienia),
  • powiększone i bolesne przy dotyku węzły chłonne przednie.

Bardzo charakterystyczne jest to, że przy anginie bakteryjnej nie występuje katar ani kaszel1.

Angina wirusowa

Na wirusowe podłoże zapalenia wskazują przede wszystkim takie objawy jak1:

  • ból gardła,
  • ból głowy,
  • ból mięśni i stawów,
  • zapalenie gardła,
  • zapalenie spojówek,
  • katar,
  • kaszel,
  • chrypka.

Jeśli chodzi o temperaturę ciała, to zwykle jest ona prawidłowa, czasami tylko pojawia się niewielka gorączka1. Ponadto możliwa jest także biegunka przy anginie u dziecka1.

Jak rozpoznać anginę u dziecka?

Postawienie prawidłowej diagnozy przy anginie jest kluczowe, ponieważ wirusowe zapalenie gardła i migdałków podniebiennych leczy się w zupełnie inny sposób niż infekcję bakteryjną. Wstępna diagnoza najczęściej stawiana jest na podstawie podanych przez rodzica dolegliwości i obrazu klinicznego ustalonego podczas badania przedmiotowego obejmującego badanie gardła i jamy ustnej oraz ocenę węzłów chłonnych1.

Podejrzenie zakażenia bakteryjnego powinno zostać potwierdzone przy pomocy badania mikrobiologicznego. Jeśli u dziecka występują objawy wskazujące na anginę paciorkowcową, specjalista wykonuje szybki test na obecność antygenu PBHA. Jeśli nie jest to możliwe, może pobrać wymaz na badanie bakteriologiczne i skierować go na posiew1.

Angina – leczenie

Anginę leczy się zarówno przyczynowo, jak i objawowo, a postępowanie powinno uwzględniać czynnik sprawczy. Jeśli mamy do czynienia z anginą wywołaną przez paciorkowca, najczęściej konieczne jest podanie antybiotyku. Jaki antybiotyk na anginę u dziecka? Zastosowanie znajduje tutaj m.in. penicylina fenoksymetylowa, ale też inne antybiotyki, w zależności od rodzaju bakterii, jaka wywołała anginę. Lekarz dobiera antybiotyk stosownie do potrzeb, mając na uwadze dokuczające dziecku objawy oraz wynik badania bakteriologicznego1,2.

Angina wirusowa u dziecka nie wymaga podania antybiotyku. Lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a także innych sprawdzonych metod łagodzących objawy1. Jeśli występuje duszący kaszel przy anginie u dziecka, to poprawę przynieść może syrop i nawilżanie powietrza w domu.

Domowe sposoby na anginę u dziecka

Przy pierwszych objawach anginy, zanim jeszcze udamy się do lekarza, możemy zacząć stosować domowe metody leczenia. Co na anginę u dziecka najlepiej się sprawdzi? Domowe leczenie objawowe obejmuje m.in.1:

  • odpoczynek – dziecko powinno jak najwięcej leżeć,
  • picie dużych ilości płynów – jest to szczególnie ważne przy gorączce, kiedy dziecko bardziej się poci, a także przy uporczywym kaszlu,
  • podawanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych – w przypadku gorączki lub bólu gardła można podawać dziecku paracetamol albo leki z grupy NLPZ, np. ibuprofen,
  • podawanie preparatów do ssania – tabletki do ssania wykazują działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, dzięki czemu łagodzą przykre dolegliwości i przynoszą ulgę.

Angina u dziecka – ile trwa?

Wielu rodziców zastanawia się, ile dni utrzymuje się gorączka przy anginie u dziecka. W większości przypadków objawy zapalenia gardła, bez względu na przyczynę, ustępują samoistnie: przy anginie wirusowej w ciągu 3–7 dni, natomiast przy anginie paciorkowcowej w ciągu 3–4 dni1.

Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że niepodjęcie leczenia przy występowaniu anginy bakteryjnej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań1. Możliwe powikłania w zapaleniu paciorkowcowym to przede wszystkim powikłania ropne (wczesne) takie jak ropień okołogardłowy, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ropne zapalenie ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego czy ropne zapalenie zatok przynosowych2.

Bibliografia:

  1. Skotnicka B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022.
  2. Sawiec P., Mrukowicz J., Szenborn L., Ostre zapalenie gardła i migdałków (angina), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 202
  3. Dziekiewicz M., Radzikowski A., Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (2), p. 141–149.
Editorial Team

Redakcja

Treści są pisane przez Redakcję serwisu na bazie wiarygodnych materiałów, zamieszczonych w sekcji Bibliografia. Od wielu lat zajmujemy się tematyką zdrowotną, szczególnie tematem infekcji jamy ustnej i gardła.